เหยียน หุย

เหยียน หุย
เหยียน หุย ใน Half-Portraits of the Great Sage and Virtuous Men of Old (至聖先賢半身像)
อักษรจีนตัวเต็ม	顏回
อักษรจีนตัวย่อ	颜回
ฮั่นยฺหวี่พินอิน	Yán Huí
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Yán Huí จู้อิน ㄧㄢˊ   ㄏㄨㄟˊ กั๋วยฺหวี่หลัวหม่าจื้อ Yan Hwei เวด-ไจลส์ Yen2 Hui2 อักษรโรมันแบบเยล Yán Hwéi IPA [jɛ̌n xwěi] ภาษาจีนเก่า Baxter–Sagart (2014) *C.ŋˤrar [ɢ]ʷˤəj

เหยียน หุย (งันเอี๋ยน)（颜回）เป็นคนรัฐหลู่ （鲁国人） เขาเป็นศิษย์คนโปรดของขงจื่อ ได้รับการยกย่องมเยจากขงจื่อมากที่สุดและบ่อยที่สุด เขาเป็นคนที่ฉลาดเฉลียว มีสติปัญญา เป็นคนใฝ่เรียน มีจิตใจมุ่งมั่น ขงจื่อถือว่า เหยียนหุย เป็นผู้ที่รักมนุษยธรรมอย่างแท้จริง เขามีฐานะยากจน เขามีอายุสั้นนัก เสียชีวิตเมื่ออายุได้เพียง 32 ปีเท่านั้น เหยียน หุย เป็นคนเงียบๆ ไม่อบเถียงหรือแย้งอะไรขงจื่อ หากเขาสามารถนำคำสอนทุกอย่างของขงจื่อไปปฏิบัติอย่างจริงจัง ดังนั้นขงจื่อจึงมีคุณลักษณะที่จะสืบต่อและประสานคำสอนของขงจื่ออันหลากหลายได้ดีที่สุด

ในคัมภีร์หลุน-อฺวี่ （论语 Lun Yu）มีคำพูดที่บันทึกไว้เกี่ยวกับเหยียน หุย หลายบท แต่ละบทจะแสดงถึงลักษณะต่างๆ ของเหยียน หุย และยังแสดงให้เห็นถึงความรู้สึกของขงจื่อที่มีต่อเหยียน หุย ด้วย ดังนี้

• เล่มที่ 2 บทที่ 9 อาจารย์กล่าวว่า "เราคุยกับหุยมาทั้งวัน เขาไม่แย้งอะไร ราวกับว่าเป็นคนโง่ แต่เมื่อถอยออกมาพินิจอยู่ห่างๆ พบว่า เขาสามารถทำให้คำสอนงอกเงยได้ หุยไม่ใช่คนโง่"
• เล่มที่ 6 บทที่ 5 อาจารย์กล่าวว่า "มีคนอย่างหุยที่จิตใจไม่ละเมิดมนุษยธรรมได้ต่อเนื่องเป็นเวลานานถึงสามเดือน คนอื่นบ้างก็ได้เพียงวันเดียว บ้างก็ได้เพียงเดือนเดียว"
• เล่มที่ 6 บทที่ 9 อาจารย์กล่าวว่า "หุยเป็นผู้มีปัญญา มีข้าวเพียงชามเดียว มีน้ำเพียงกระบอกเดียว อาศัยอยู่ในตรอกแคบๆ ถ้าเป็นคนอื่นจะรู้สึกทุกข์ยากจนทนไม่ไหว แต่หุยไม่ปล่อยให้ความยากจนขาดแคลนมาทำลายความแช่มชื่นเบิกบานของตน หุย่างมีปัญญาเหลือเกิน!"
• เล่มที่ 11 บทที่ 3 อาจารย์กล่าวว่า "หุยช่วยเราไม่ได้ ไม่ว่าเราจะพูดอะไร เขาไม่มีอะไรที่ไม่ยินดี"
• เล่มที่ 11 บทที่ 6 จี้ดังจื่อถามว่า ลูกศิษย์คนไหนรักการเรียนรู้ ขงจื่อตอบว่า "เหยียน หุย รักการเรียนรู้ แต่น่าเสียดายตายจากไปเสียก่อนวัยอันควร ตอนนี้ไม่มีใครแล้ว"
• เล่มที่ 11 บทที่ 8 เมื่อเหยียน หุย ตาย อาจารย์คร่ำครวญว่า "โอ! สวรรค์ทำลายข้า! สวรรค์ทำลายข้า!"
• เล่มที่ 11 บทที่ 9 "อาจารย์โศกเศร้าเกินไป" อาจารย์ตอบว่า "แค่นี้เกินไปหรือ" "หากไม่คร่ำครวญเพื่อคนนี้ และจะให้คร่ำครวญเพื่อใครกัน"
• เล่มที่ 11 บทที่ 10 อาจารย์กล่าวว่า "หุยปฏิบัติต่อเราเยี่ยงบิดาบังเกิดเกล้า แต่เราไม่สามารถปฏิบัติต่อเขาเยี่ยงบุตรได้ ไม่ใช่เพราะเรา แต่เพราะเหล่าศิษย์"

จากคำบันทึกเหล่านี้ แสดงให้เห็นว่าเหยียน หุย เป็นผู้ที่มีคุณธรรมสูง แม้แต่ขงจื่อก็ยังชื่นชม